Badenia

Badenia w latach 1806–1945

Badenia (niem. Baden) – kraina historyczna w południowo-zachodniej części Niemiec.

Od XI wieku posiadłość rodu Zähringen, od 1112 r. margrabstwo. Przez małżeństwa, kupno i wymiany, niewielkie początkowo margrabstwo poszerzyło swe terytorium, uległo jednak od XIV w. podziałom dynastycznym. W wyniku sankcji pragmatycznej w 1515 r. nastąpił podział na Dolną Badenię i Górną Badenię (Baden-Durlach i Baden-Baden). Podział utrzymał się do 1771 r.

W okresie napoleońskim (1803–1810) Badenia powiększyła swe posiadłości (z 3,5 tys. km² do 11,5 tys. km²), m.in. o ziemie Palatynatu położone na prawym brzegu Renu (w 1803) i Bryzgowię (w 1806). W 1806 r. uzyskała dla panującego tytuł wielkiego księcia. W latach 1806–1813 należała do Związku Reńskiego, a w latach 1815–1866 do Związku Niemieckiego. Na kongresie wiedeńskim Wielkie Księstwo Badenii zabezpieczyło swoje nabytki w Bryzgowii i Palatynacie przed roszczeniami Austrii i Bawarii.

22 sierpnia 1818 otrzymała od wielkiego księcia liberalną konstytucję. W 1835 r. przystąpiła do Niemieckiego Związku Celnego.

W okresie Wiosny Ludów Badenia stanowiła główny ośrodek niemieckiego ruchu liberalnego. W latach 1848–1849 dwukrotnie przeszła rewolucję. W 1849 r. wielki książę opuścił kraj i wezwał na pomoc wojska pruskie. Nieudolność głównodowodzącego armią powstańczą (Franz Sigel) spowodowała, że Tymczasowy Rząd Badenii powołał na jego miejsce Polaka Ludwika Mierosławskiego. Brak koordynacji między armiami Badenii i sąsiedniego Palatynatu, a także zdobycie 23 sierpnia 1849 głównego punktu oporu powstańców w Rastatt przesądziły o losach kampanii. W wyniku represji po upadku powstania ponad 80 tys. mieszkańców Badenii było zmuszonych opuścić kraj.

W 1866 r. Badenia walczyła po stronie Austrii przeciw Prusom, a po klęsce Austrii wystąpiła ze Związku Niemieckiego. W 1871 r. weszła w skład Cesarstwa Niemieckiego. Od tego czasu Badenia należy do Cesarstwa Niemieckiego. Jest rządzona przez potężny ród von Baden.