Historia Niderlandów

Królestwo Zjednoczonych Niderlandów odnosi się bezpośrednio do państwa powstałego w 1815 roku na mocy postanowień Kongresu Wiedeńskiego na obszarach realnej Holandii, Belgii i Luksemburga. Katolickie państwo flamandów i walonów oraz protestancki kraj niderlandczyków stworzyły jedno ciało pod rządami dynastii Orańskiej, która również wstąpiła w tym czasie na tron Wielkiego Księstwa Luksemburga. By jednak w pełni zrozumieć klimat i charakter a także genezę Niderlandów, należy sięgnąć do początku ich istnienia.

Pierwsza samodzielna państwowość ludów regionu niderlandzkiego zaczęła się w roku 1477, kiedy to austriaccy Habsburgowie przejęli na mocy prawa salickiego Niderlandy. Dotychczas tereny te rządzone były przez Burgundię, której ostatni władca Karol Zuchwały ginąc w bitwie, pozostawił swoje dziedzictwo bez męskiego potomka. Wówczas to Burgundia została wcielona do Francji, a Niderlandy oddano Austrii na mocy ślubu Marii Burgundzkiej z późniejszym cesarzem Maksymilianem I Habsburgiem. Od tamtego momentu ziemie niderlandzkie uzyskały wiele autonomii tak, że wkrótce urzeczywistnił się tam podział administracyjny na 17 prowincji, z których każda wysyłała swoich przedstawicieli do Stanów Generalnych, które pełniły rolę parlamentu podejmującego kluczowe dla kraju decyzje. Pierwsze obrady odbyły się jeszcze za panowania dynastii Burgundzkiej w 1464 roku w Burgii, lecz później obrady przeniesiono do Brukseli.

Prowincje niderlandzkie jako region handlowy stały się szybko najbogatszym zakątkiem Europy, stąd też cesarz dał tym rejonom autonomię religijną, co przyczyniło się do wzrostu reformacji. Cesarz nie chciał zniechęcać do siebie niderlandzkich poddanych ani narzucać im restrykcji, gdyż mogłoby to zmniejszyć jego zyski z gospodarki lub też je zupełnie zatrzymać, gdyby prowincje się zbuntowały.

Podział kraju Karola V sprawił, że Niderlandy przeszły pod panowanie jego syna Filipa II, który koronowany w 1556 roku rozpoczął politykę katolicyzacji północnych prowincji, które pod wpływem doktryn reformacyjnych stały się w większości kalwinistyczne. Nie podobało się to ani katolickiemu królowi Hiszpanii władającemu tymi ziemiami, ani południowym ich częściom gdzie wciąż dominował katolicyzm. W ramach sprzeciwu na działania króla w 1561 roku zawiązała się Liga Możnych utworzona przez księcia Wilhelma Orańskiego, Filipa van Montmorency’ego oraz Lamorala Egmonta, która wnosiła o zmianę polityki króla. Ten jednak pozostał obojętny na prośby poddanych. Nie pomógł równiez tzw. “kompromis brukselski”, który w dniu 5 kwietnia 1566 roku przedstawiła szlachta niderlandzka. Kiedy jednak rok później Antwerpscy mieszczanie sprofanowali katolicką świątynię, król Hiszpański postanowił podjąć stanowcze kroki. W tym celu Filip II wysłał Ferdynanda Álvareza de Toledo, by ten stłumił antyhiszpańskie powstanie. Wykazał się on niebywałym okrucieństwem wobec buntowników, a także skazał na śmierć Montmorency’ego oraz Egmonta. Wilhelm Orański uniknął śmierci wyłącznie dzięki temu, że odpowiednio wcześnie dowiedział się o planowanym wyroku i zdążył uciec.

Niderlandy obłożone zostały wysokimi podatkami, co w połączeniu z prześladowaniami religijnym sprawiło, że w 1568 roku rozpoczęły się działania wojenne przeciwko Hiszpanom. Mozolne tworzenie armii przyniosło pierwsze rezultaty w kwietniu 1572 roku, gdy zdobyto twierdzę Briel. Od tego momentu przyjmuje się rozpoczęcie wojny o wyzwolenie Niderlandów. W tym samym czasie do kraju wrócił Wilhelm Orański, który szybko stanął na czele powstańców. Działania wojenne trwały do stycznia 1579 roku, kiedy to namiestnik króla Hiszpanii Aleksander Farnese, wykorzystując podziały między katolikami i protestantami sprawił, że południe pozostało przy Hiszpanii, podczas gdy północ utworzyła Republikę Zjednoczonych Prowincji. W dwa lata później zdetronizowano Filipa II, a w 1609 roku, 11 lat po śmierci monarchy podpisano rozejm. Jednakże dopiero w 1648 roku Hiszpania uznała niepodległość Republiki.

XVII wiek dał początek kształtowania się państwa niderlandzkiego. Gospodarcza potęga, jaką stworzyli niderlandzcy kupcy pozwoliła republice spokojnie i bezpiecznie żyć w Europie i poza nią w licznych koloniach.

Organizacja samodzielnego państwa przebiegała sprawnie i wkrótce powstały liczne organy władzy umocnione historią i tradycją oraz niesione duchem nowoczesności. Władza ustawodawcza spoczywała w rękach urzędujących w Hadze Stanów Generalnych, złożonych z delegacji poszczególnych Stanów Prowincjonalnych, sprawujących władzę w prowincji. Te zaś składały się z przedstawicieli Rad Miejskich, tworzonych w większych miastach. Co ciekawe, każda delegacja do Stanów Generalncyh posiadała 1 głos, a ustawy przyjmowano jednogłośnie. Rolę rządu z kolei pełniła Raad van Staate – Rada Stanu, nie mająca jednak w porównaniu ze Stanami Generalnymi wiele do powiedzenia. Funkcję głowy państwa pełnił stadhouder, który był tradycyjnie powierzany potomkom Wilhelma Orańskiego.

Przerywany europejskimi wojnami i kampaniami, normalnymi dla tamtych czasów, spokój i byt Niderlandów utrzymał się do 1795 roku, kiedy to rewolucyjne wojska francuskie zajęły kraj. Z części północnej utworzono wówczas Republikę Batawską, przekształconą w 1806 roku w Królestwo Niderlandów, a część południową wcielono do Francji. Mimo istnienia osobnej państwowości w północnych regionach niderlandzkich, nadal były one w pełni zależne od Francji, aż do 13 lutego 1815 roku, kiedy decyzją Kongresu Wiedeńskiego utworzono suwerenne Królestwo Zjednoczonych Niderlandów z dynastią Orańską na tronie. Historia faktyczna Niderlandów od 22 czerwca do 21 września 2013 roku

Królestwo Zjednoczonych Niderlandów powstało 22 czerwca 2013 roku w przestrzeni polskiego mikroświata z inicjatywy króla Alberta I, który odniósł się do realnego państwa o tej nazwie z okresu XIX wieku. Pierwszym obywatelem, a wkrótce Prezydentem Ministrów i Ministrem Spraw Zagranicznych został Ruud van Luik, który na polecenie króla rozpoczął akcję informującą o powstaniu Niderlandów. Dzięki temu w szybkim czasie przybyło do nowej mikronacji wielu ciekawskich, z których większość osiadła na stałe i przyjęła obywatelstwo. Dzięki takiej eksplozji demograficznej państwo mogło w szybkim tempie rozwinąć żagle oraz zbudować podstawy swojej państwowości. W ten sposób uchwalono Konstytucję Królestwa Zjednoczonych Niderlandów, która została ogłoszona w dniu 26 czerwca 2013 roku. Zaraz po niej można było wprowadzić liczne ustawy o dużym znaczeniu dla funkcjonowania kraju. Były to chociażby: Regulamin pracy Stanów Generalnych, ustawa o sądownictwie, kodeks karny, ustawa o odznaczeniach państwowych, o tytułach szlacheckich i wiele innych.

Konstytucyjny ład uchwalony jednogłośnie przez ogół obywateli stał się odtąd podstawą funkcjonowania państwa. Nakreślone przez króla w projekcie konstytucji zasady stały się odtąd obowiązujące dla ogółu społeczeństwa. Władzę ustawodawczą objęły Stany Generalne, a władzę wykonawczą rząd. Z kolei sądownictwem zajął się Sąd Królewski, a nad całością czuwać miał król, jako organ o szczególnych uprawnieniach. Co ciekawe stworzony w Niderlandach system pozwala na jednoczesne istnienie szeroko zakrojonego autorytaryzmu, czy nawet absolutyzmu z dobrze pojętą demokracją i wolnością. Król bowiem w razie potrzeby może wręcz jednoosobowo sterować krajem, a jeśli sytuacja tego nie wymaga, władzę sprawować może lud. Wszystko reguluje zdrowy rozsądek i oddanie sprawie niderlandzkiej.

Po okresie wielkiego skoku aktywności zaobesrwowano nagły jej spadek w połowie lipca, który potrwał z przejaśnieniami do końca sierpnia. Spowodowało to wprowadzenie stanu nadzwyczajnego przez króla i jego absolutne rządy, które pozwoliły po mięsiącu odzyskać przez kraj stabilność.

Kultura i edukacja w Niderlandach oddane są prywatnej inicjatywie, która owocuje licznymi dyskusjami i działaniami – głównie na polu muzycznym, ale także i medialnym. Ponadto wzrasta powoli duch polityczny w narodzie, co zaowocowało powstaniem dwóch biegunowo odległych programowo partii politycznej – konserwatywnej i socjaldemokratycznej. Póki co jednak, obywatele nie garną się do polityki, lecz szukają innych form działalności w kraju. Wrzesień przyniósł również nowelizację zapisów konstytucji co wprowadziło chociażby dwuinstancyjność sądów, oraz nadało czterem prowincjom status państw unii. Przez takie rozwiązanie życie w Niderlandach stało się dwupoziomowe – centralne i regionalne. Obie te płaszczyzny są niezwykle oryginalne i ważne dla prawidłowego funkcjonowania całości kraju.

Niderlandy wciąż jednak borykają się z dyskusjami nad tworzeniem systemów gospodarczych i podatkowych, które wciąż nie przynoszą rozwiązania. Jednakże ważne jest by dyskusje te wypracowały dobre koncepcje, które później będą na długie lata służyły naszemu rozwojowi.