Język surmeński

Język surmeński powstał ze względu na chęć stworzenia odrębnej kultury surmeńskiej poprzez język inny niż język polski, należy obok języka nowosurmeńskiego do grupy języków grekosłowiańskich, stanowiących z blisko spokrewnioną grupą zachodniosłowiańską część rodziny języków indoeuropejskich. Jest to jeden z dwóch języków urzędowych w Surmenii.

Surmeński a polski

Główne cechy różniące język surmeński od polskiego to m. in.:

• akcent padający zawsze na pierwszą sylabę
• zanik spółgłosek miękkich: wymowa spółgłosek szczelinowej dziąsłowo-podniebiennej bezdźwięcznej [ɕ] i dźwięcznej [ʑ] została "utwardzona" do [s] i [z]
• końcówka -ji w dopełniaczu rzeczowników zakończonych na -ia zamiast polskiej -ii (Surmenii -> Surmenji)
• dialekty centralny i wschodni znacznie odbiegające w wymowie czysto polskiej
• liczebniki zapożyczone z języków grupy południowosłowiańskiej

Alfabet i wymowa

Alfabet surmeński jest oparty na alfabecie łacińskim i składa się z liter: Aa Bb Cc Čč Dd Ďď Ee Ẽẽ Ff Gg Hh Ii Jj Kk Ll Ľľ Mm Nn Ňň Oo Õõ Pp Rr Ss Šš Tt Ťť Uu Vv Yy Zz Žž. Występują również dwa dwuznaki: Ch Dž.

Wymowa znaków diaktrycznych i spotykanych dwuznaków (w zależności od dialektów):

• Čč - jak polskie "cz" [tʂ] (dialekt zachodni) lub jak czeskie "č" [tʃ] (dialekt centralny i wschodni)
• Ďď - jak polskie "dź" [ʥ] (dialekt zachodni), jak polskie "dz" [ʣ] (dialekt centralny) lub jak czeskie "ď" [ɟ] (dialekt wschodni)
• Ẽẽ - jak polskie "ę" [ɛ̃] (wszystkie dialekty)
• Hh - jak polskie "ch" [x] (dialekt zachodni i wschodni) lub jak czeskie "h" [ɦ] (dialekt centralny)
• Ľľ - jak polskie "ł" [w] (dialekt zachodni i centralny), jak chorwackie "lj" [ʎ] (dialekt centralny) lub jak albańskie "ll" [ɫ] (dialekt wschodni)
• Ňň - jak polskie "ń" [ɲ] (wszystkie dialekty)
• Õõ - jak polskie "ą" [ɔ̃] (wszystkie dialekty)
• Šš - jak polskie "sz" [ʂ] (dialekt zachodni) lub jak czeskie "š" [ʃ] (dialekt centralny i wschodni)
• Ťť - jak polskie "ć" [ʨ] (dialekt zachodni i centralny) lub jak czeskie "ť" [c] (dialekt wschodni)
• Vv - jak polskie "w" [v] (wszystkie dialekty)
• Žž - jak polskie "ż" [ʐ] (dialekt zachodni) lub jak czeskie "ž" [ʒ] (dialekt centralny i wschodni)
• Ch - jak polskie "ch" [x] (wszystkie dialekty)
• Dž - jak polskie "dż" [ʤ] (wszystkie dialekty)

UWAGA! w jęsyku surmeńskim NIE MA znaku "w"! Jako zamiennik stosuje się znak "v" wymawiany jak znak "w".

Koniugacja

Bezokolicznik w języku surmeńskim kończy się na -ť, lecz odmienia się jak w języku polskim. Na przykład: gubić = gubiť, lecz gubisz = gubiš

Słownik polsko-surmeński

Niektóre zwroty, słowa i wyrażenia różnią się od tych z języka polskiego. Oto one:

• Dzień Dobry - Dobrydnes
• Witam - Dobrodošli (Dobrodoszli)
• Do Widzenia/Do zobaczenia - Doveďenia (Dowedzeńia)
• Tak - Da
• Nie - Ne
• Uwaga (Ostrzeżenie) - Pozor
• Się - Se
• Cię, Ciebie - Ce, Cebe
• Ups - Joj
• Dziś, dzisiaj - Dnes
• Życie - Život
• Pisać - Skrybať
• Żyd - Žed
• Komputer - Ordiner
• Mysz (komputerowa) - Krsak
• Urząd - Urad

Liczebniki

W języku surmeńskim występują inne liczebniki, niż w języku polskim. Oto one: 0 - zro 1 - jedan 2 - dva 3 - tri 4 - čteri 5 - pet 6 - set 7 - sedan 8 - osan 9 - devat 10 - desat 11 - desat-jedan ... 20 - dvadesat 21 - dvadesat-jedan ... 30 - tridesat 40 - čterdesat 50 - petdesat 60 - setdesat 70 - sedandesat 80 - osandesat 90 - devatdesat 100 - stad 200 - dvastad ... 1000 - tičad 1000000 - millad

Aby utworzyć liczebnik porządkowy, należy dodać odpowiednio odmienioną końcówkę -ny, np. trzydziesty - tridesatny, trzydziesta - tridesatna

Próbka tekstu - modlitwa "Ojcze Nasz"

Ojče naš, ktorys jest v nebie 
sviẽť se imiẽ Tvoje; 
pryjď krolestvo Tvoje; 
bõď vola Tvoja jako v nebie tak i na ziemi; 
chleba našego povšedniego daj nam ďisiaj; 
i odpusť nam naše viny, jako i my odpuščamy našym vinovajcom; 
i nevoď nas na pokušenie; 
ale nas zbav ode Zľego. 
Amen.

Zobacz też

• Surmenia