Nowa Micropedia jest jeszcze w fazie beta. W razie problemów, napisz maila na pomoc@wiki.mikronacje.info albo zgłoś go na kanale na Mikronacyjnym Discordzie!

Język waloński

Z Micropedia
Wersja z dnia 18:40, 25 paź 2019 autorstwa imported>Jon Evie
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)

Język waloński (valn. la lange vallonoisont, vallonoisont, valloni) - język z grupy języków romańskich, rekonstruowany przez Instytut Języka Walońskiego Akademii Narodowej (valn. Instituté de Vallonoisont de L'Academie Nationalont).

Gównymi rekontruktorami języka są prof. Alberta Reville-Luxemburg, oraz Ondé Marx

Alfabet i wymowa

  • A
  • Á - a:
  • B
  • C
  • D
  • E
  • É - e:
  • F
  • G - (d)ʒ
  • H
  • I
  • J - ʒ
  • K
  • L
  • M
  • N
  • O
  • P
  • Q
  • R - ʀ
  • S
  • T
  • U
  • V
  • X - ʃ
  • Y - j
  • Z

dwuznaki

  • ch - ʃ
  • oi - wa
  • oui -wi
  • eu - o
  • ou - ow
  • au - ɔ
  • on, an - ɑ̃
  • en - ɛ̃

inne zasady wymowy

  1. końcówka -e jest niema w większości wyrazów, , oraz e w rodzajnikach np. le etage /le edaʒ/, ale les dekretie /les dekreti:i/
  2. końcówkę -ie czytamy jako /i:i/ w l. mng. r. ż.
  3. końcówka -s jest niema
  4. końcówka -t jest zanikająca

Gramatyka

rodzajnik

  • rodzajnik określony liczby pojedynczej formy żeńskiej la
  • rodzajnik określony liczby pojedynczej formy męskiej le
  • rodzajnik liczby mnogiej les
  • rodzajnik nieokreślony liczby pojedynczej formy żeńskiej une
  • rodzajnik nieokreślony liczby pojedynczej formy męskiej un

Ponadto istnieje forma krótka czasownika określonego dla zarówno formy męskiej, jak i żeńskiej a mianowicie l'. Stosujemy ja gdy rzeczownik który poprzedzony jest rodzajnikiem rozpoczyna się na samogłoskę, lub nieme h np.: l'Assoneblé (Zgromadzenie), czy l'home (mężczyzna, człowiek). Tego rodzaju zrost słów dotyczy także większości przysłówków i okoliczników miejsca zakończonych samogłoską.

rzeczownik

liczba mnoga

  • liczba mnoga rodzaju żeńskiego z reguły powstaje przez dodanie końcówki -(t)ie do rzeczownika np. l'Assoneblé -> les Assoneblie
  • liczba mnoga rodzaju męskiego z reguły powstaje przez dodanie końcówki -(e)s np. le deputois -> le deputoises

zaimki

osoba j. waloński j. polski j. waloński j. polski
1. poj. Je ja mont/ment mój/moja
2. poj. toi ty tont/tent twój/twoja
3. poj il on/bezosobowy aux jego
la ona jej
1. mng nou my nont/nent nasz/nasza
2.mng vou wy vont/vent wasz/wasza
3. mng lis oni/one auxes ich

czasownik

odmiana czasowników posiłkowych w czasie teraźniejszym

etre - być avue - miec avoire-iść, jechać
Je soi J'ai J'avoi
toi seus as avue
il/la é ai/l'ai ave
nou som avon avon
vou sois avonis avois
lis esoi avones avoinis

odmiana czasowników regularnych w czasie teraźniejszym

twardotematowe np. abrer miékkotematowe np.delér
je abre deleris
toi abron deleron
il/la abré dele
nou abront deleront
vou abrés delerés
lis abris deleris

odmiana czasowników rzeczownikowych

Charakterystycznym dla języka walońskiego jest istnienie tzw. czasowników rzeczownikowych. Ich forma jest tożsama z formą rzeczownika w połączeniu z pewnym przysłówkiem np. le nieje(śnieg)+de=le nieje-de (padać o śniegu) w formie osobowej Il nieje de

czas przeszły

Czas przeszły tworzymy z osoby, słówka posiłkowego (etre - dla czasowników wyrażajacych ruch+czas. avue, avue - dla reszty czasowników), oraz la formé-secent (drugiej formy czasownika)

osoba słówko posiłkowe II forma czasownika
Je soi paet[1] Poszedłem/jechałem
Toi as abet Jadem/piłem
  • As toi abet? - Jadłeś
  • J'avoi-non abet - Niejadłem
La formé-secent
forma teraźniejsza forma przeszła
czas. reg. paer paet
etre etre atron
avue avue onvi

Podstawowe wyrażenia

  • Je soi Jon - Nazwam się/Jestem Jon
  • Je soi de Jerri - Jestem z Jerri
  • oui - tak
  • no - nie
  • Seus toi Jon? -Nazywasz się Jon?
  • --Oui, je soi Jon.
  • --No, je soi-non Jon.
  • Ou sues toi? -Gdzie mieszkasz?
  • Je soi de Jerri
  • De-ou sues toi? -Skąd poschodzisz?
  • Je soi de Vallonois

Przypisy

  1. forma avoire jest formá archaiczná, czésto odnoszona doobecnie podruzy samolotem