Nowa Micropedia jest jeszcze w fazie beta. W razie problemów, napisz maila na pomoc@wiki.mikronacje.info albo zgłoś go na kanale na Mikronacyjnym Discordzie!

Federacja: Różnice pomiędzy wersjami

Z Micropedia
(dodałem Federacje Al Rajn)
Linia 4: Linia 4:


==Państwa federacyjne na świecie==
==Państwa federacyjne na świecie==
Do państw federalnych należą między innymi: [[Sarmacja]], [[Elderland]], [[Nowal]], Federacja [[Al Rajn]]
Do państw federalnych należą między innymi: [[Sarmacja]], [[Elderland]], [[Nowal]], [[Al Rajn]]


Państwa federacyjne należą w świecie do mniejszości - jak podaje - z ponad 40 państw na kwicień [[2009]] tylko około 5 to różne formy państw złożonych.
Państwa federacyjne należą w świecie do mniejszości - jak podaje - z ponad 40 państw na kwicień [[2009]] tylko około 5 to różne formy państw złożonych.

Wersja z 11:26, 20 maj 2009

Federacja (łac. foederatio - sprzymierzenie) - państwo składające się z mniejszych, obdarzonych autonomią państw związkowych (np. stanów, krajów, prowincji), ale posiadających wspólny (federalny) rząd.

Państwa związkowe posiadają zwykle szeroką autonomię wewnętrzną oraz tworzą w niektórych kwestiach własne prawa, wspólna pozostaje najczęściej polityka zagraniczna i obronna. Kraje federacyjne posiadają wspólną walutę.

Państwa federacyjne na świecie

Do państw federalnych należą między innymi: Sarmacja, Elderland, Nowal, Al Rajn

Państwa federacyjne należą w świecie do mniejszości - jak podaje - z ponad 40 państw na kwicień 2009 tylko około 5 to różne formy państw złożonych.

Federacja w starożytnej Grecji

Federacja w starożytnej Grecji była formą uzależnienia polis. Był to związek polityczny greckich polis z Macedonią, w którym polis musiały całkowicie podporządkować się Filipowi II w polityce zagranicznej lecz zachowały samodzielność w swojej polityce wewnętrznej.

Cechy federacji

Istnieją jednak pewne stałe, powtarzające się rozwiązania. Profesor Konstanty Adam Wojtaszczyk, na ich podstawie, wyróżnił następujące cechy federacji:

  1. Terytorium państwa federacyjnego, pod względem polityczno-administracyjnym nie jest jednolitą całością; składa się ono z terytoriów podmiotów federacji, pozbawionych prawa pełnego uczestnictwa w stosunkach międzynarodowych i z reguły nie mających prawa secesji.
  2. Podmioty federacji rozporządzają władzą ustrojodawczą i ustawodawczą, tzn. mają prawo przyjęcia własnej konstytucji i uchwalenia, w ramach podziału kompetencji, ustaw obowiązujących na własnym terytorium. Zgodnie z zasadą subordynacji, akty te powinny być zgodne z ustawodawstwem federacji. Federalne organy ustawodawcze mogą ponadto wydawać specjalne akty prawne dla poszczególnych członków federacji.
  3. Części składowe federacji mogą mieć własny system prawny i sądowy.
  4. Istnieje podwójne obywatelstwo: każdy obywatel w większości państw jest obywatelem związku i odpowiedniej części składowej federacji (tak jest np. w Austrii, RFN, Szwajcarii, USA).
  5. Parlament związkowy jest dwuizbowy; interesy podmiotów federacji reprezentuje izba wyższa. Występują dwie zasady reprezentowania części składowej: zasada równego przedstawicielstwa (np. w USA - po dwóch senatorów z każdego z pięćdziesięciu stanów, a w Szwajcarii - po dwóch deputowanych z każdego z dwudziestu sześciu kantonów w Radzie Kantonów) oraz zasada zróżnicowanego przedstawicielstwa - w zależności od liczby ludności (np. w Australii, Kanadzie, RFN).
  6. Istnieje podział kompetencji między federację i jej części składowe. Praktyka ustrojowa różnych krajów federacyjnych wskazuje na trojakiego rodzaju rozwiązania w tym zakresie. Są to:
  • dualistyczny federalizm (np. w USA, Szwajcarii, Meksyku, Brazylii, Australii), gdzie konstytucja państwa związkowego ustanawia sferę wyłącznej kompetencji związku poprzez wskazanie problemów co do których tylko władze federalne mogą wydawać akty normatywne; wszystkie pozostałe kwestie, nie zastrzeżone przez konstytucje, należą do kompetencji podmiotów federacji;
  • zasada wyłącznej kompetencji związku i sfery tzw. konkurencyjnych kompetencji (np. w Austrii, RFN);
  • trójczłonowy system rozgraniczania kompetencji, polegający na wyróżnieniu wyłącznych kompetencji związku, wyłącznych kompetencji części składowych związku oraz wspólnych kompetencji władz centralnych i władz podmiotu federacji (np. w Indiach).

Zobacz też

Prawo konstytucyjne, Terytorium w prawie międzynarodowym, Ustroje polityczne