Eoghan Kalafoniks

Portret z okresu emigracji (ok.1838)

Główne dane

Eoghan Kalafoniks(1810 - 1844)- przywódca antylazarskiego powstania w Morvanie. Romantyk, morwański nacjonalista i rewolucjonista, a na pewno postać kontrowersyjna i różnie oceniana.

Młodość

Urodzony w osadzie Scrios atha Morvan 3 lipca 1810 roku w bardzo patriotycznej rodzinie, dostał imię na cześć swojego pradziada Eoghana Núíosacha (Przybysza) - założyciela rodziny Kalafoniksów. Stara Cyganka wywróżyła mu wielką przyszłość, ale też śmierć w dniu narodzenia. Już w domu był wychowywany w miłości do Morvanu i nienawiści do Lazarii i Scholandii. Miał dwie siostry i dwóch braci, znamy niestety imię tylko jednego - Ultana (zginął w powstaniu). Na własne oczy widział masę nieszczęść które spadały na jego ukochaną ojczyznę. Widział krzywdę swoich braci i postanowił działać.

Działalnosć

W 1836 roku założył z kilkoma przyjaciółmi (min. Osgarem i Ultanem Antalarykami) tajną organizację "Óir Cláirseach" (Złota Harfa), wbrew zakazom lazarskiego okupanta . Przynależność do tej organizacji karano śmiercią, ale Eoghan w roku 1837 uciekł do Teutonii, dzięki czemu uniknął kary. Ta decyzja wywołała falę oskarżeń w stronę Eoghana o tchórzostwo i dezercję, więc postanowił on potajemnie przedostać się do kraju, gdzie odparł wszystkie zarzuty i pozostał w małej wiosce Landlyn (dziś nieistniejąca) niedaleko Scrios atha Morvan.

Powstanie - I faza

W lipcu 1839 roku wybuchło powstanie. Od początku było jedną wielką improwizacją i organizatorzy szukali dobrego, utalentowanego i charyzmatycznego przywódcy. Wybór padł na Eoghana, który bez oporu przyjął stanowisko naczelnika i zaczął zaprowadzać porządek w powstańczych szeregach. Aby przeciągnąć na stronę powstania jak największą część społeczeństwa potrzebne było wiele sukcesów, a także propagandy. W 1873 roku powiedział: "Propaganda dźwignią poparcia, a poparcie dźwignią powstania". Dobierał sobie skutecznych pomocników - m.in Lachtna Devlina, Karana O'Ledda.

Powstanie - II faza

Po serii zwycięstw w 1840 i 41 roku nadeszły czasy klęsk i niepowodzeń. Mianowany został nowy namiestnik z ramienia króla Lazarii - Julian Milicki. Skutecznie radził on sobie z coraz skromniejsczymi szeregami powstańców. Jego głównym celem było uśmiercenie Eoghana. Ten dzień nadszedł 3 lipca 1844 roku. Kalafoniks zginął w potyczce z wojskami lazarskimi, podobno z ręki samego Milickiego. Jego ciała nie odnaleziono, więc wywołało to wiele legend co do jego śmierci. Agonia powstania trwała prawie rok, do oficjalnego złożenia broni w kwietniu 1845 roku.

Ostatnie chwile

Tak moment śmierci Eoghana opisuje świadek, pułkownik Karan O'Ledd:

"(...)Jechaliśmy leśną drogą i pan Eoghan jechał przodem. Był na swoim koniu taki wielki i poważny, czymś zafrapowany. Usłyszeliśmy tętent koni. Każdy się poruszył, ale pan Eoghan krzyknął: "Spokój! To pewnie jazda Lachtna!" Ale na drodze ukazała się doborowa jazda lazarska. Każdy powstaniec wypalił z broni i rzucił się do ucieczki. Pan Eoghan krzyknął: "Stać! W las! W las jazda!" Wiedział, że konie lazarskie są szybsze i powstańcy nie mają szans w walce wręcz. Niestety niewielu posłuchało. Lazarczycy starli się z grupą powstańców zabijając wszystkich i rzucili się na uciekających. Pan Eoghan przeżył, ale jego koń zginął, więc pobiegł w las. Sarmacki rzeźnik Julian Milicki wystrzelił z rewolweru i pan Eoghan upadł. Żył jeszcze, ale wpadł w bagno. Rzeźnik pobiegł za nim i powiedział: "Kalafoniks jak sądzę? Na takie ścierwo jak ty szkoda naboi." Wziął pikę od żołnierza i dobił pana Eoghana. Bagno pochłonęło ciało wielkiego człowieka, naszego pana Eoghana, który był nam ojcem, przywódcą i bogiem.(...)"

Potomkowie

Kalafoniks pozostawił po sobie kilku potomków - syna Jadda, zabitego w wieku 7 lat przez Lazarczyków i 4 córki. Najprawdopodobniej z jego rodu wywodzą się rodziny Inkaskich i Stępniewiczów.